Het weer in Nederland verandert. Dat merken we allemaal weleens: het ene moment valt er wekenlang regen, het andere moment is het juist kurkdroog. Maar voor boeren zijn die wisselingen veel ingrijpender dan voor de meeste mensen. Zij werken elke dag buiten en zijn afhankelijk van het weer voor hun oogst, hun dieren en uiteindelijk voor het voedsel dat op ons bord ligt.
Door klimaatverandering wordt niet alleen de temperatuur hoger, ook de manier waarop regen valt verandert. Zomers worden warmer en droger, terwijl winters natter zijn dan vroeger. Ook zien we vaker heftige buien en stormen. Voor boeren betekent dat: meer onzekerheid en meer risico. Zoals onderzoeker Wijnand Sukkel van Wageningen University & Research het verwoordt: “Boeren moeten dealen met steeds extremere weersomstandigheden”.
Als het lange tijd regent, kan het water blijven staan op het land. Dat is niet alleen slecht voor de planten die er groeien, maar ook voor de bodem. De grond wordt te nat en daardoor raken de structuur en de luchtigheid van de bodem verstoord. In zulke omstandigheden kunnen boeren geen groenbemesters zaaien; dat zijn planten die helpen de bodem gezond te houden. Het gevolg? Meer stikstof spoelt weg uit de bodem, iets wat boeren juist niet willen.
Maar het tegenovergestelde is ook een probleem. In maart 2025 was het op veel plekken in Nederland juist extreem droog. Planten kwamen moeilijk op en boeren moesten hun akkers beregenen met slootwater om te zorgen dat hun zaden konden ontkiemen. Daarbij kwam nog een ander probleem: harde wind. Die blies het droge zand over de akkers, waardoor de net gezaaide plantjes bloot kwamen te liggen. Een boer vertelde dat op sommige percelen hele stukken uien verloren zijn gegaan. “Het zijn tere plantjes, daar blijft dan niks van over,” zei hij.
Toch is het niet zo dat alle boeren tegelijk last hebben van het weer. Terwijl akkerbouwers worstelen met droogte zijn veehouders, die koeien of schapen houden, soms juist blij met een droge periode. In 2024 waren veel weilanden te nat, waardoor het gras niet goed groeide. De droge maand maart in 2025 gaf de grond eindelijk de kans om te herstellen. De bodem heeft dan nu weer juist rust, ruimte en droogte nodig om weer in balans te komen.
Juist die grilligheid maakt het voor boeren zo moeilijk. Ze weten nooit zeker wat het weer gaat doen. Als ze investeren in oplossingen voor droogte, zoals irrigatiesystemen om te sproeien, en het wordt daarna juist nat, dan zijn die investeringen voor niets geweest. Andersom geldt hetzelfde. Bovendien kosten aanpassingen aan het weer vaak veel geld. Denk aan speciale machines, bodemverbetering of drainage om water af te voeren. Niet elke boer kan dat zomaar betalen.
Toch blijven boeren elke dag hun werk doen. Ze zorgen voor groente, fruit, melk, vlees en andere producten die we allemaal dagelijks gebruiken. En dat doen ze onder steeds moeilijkere omstandigheden. Door het veranderende klimaat moeten ze telkens opnieuw zoeken naar manieren om hun werk goed te blijven doen. Dat verdient begrip en waardering.
Als samenleving staan we vaak ver af van de boerderij. Veel mensen weten niet precies hoe hun eten wordt gemaakt of hoeveel moeite het kost om het eten en drinken te produceren als het weer niet meewerkt. Daarom vinden we het belangrijk om dit verhaal van boeren te blijven vertellen. Niet om medelijden te krijgen, maar om bewustzijn te creëren. Zodat we inzien dat achter elk brood, elke aardappel en elke ui een mens zit die keihard werkt. Door boeren te steunen en hun situatie serieus te nemen, zorgen we er samen voor dat er ook in de toekomst gezond, lokaal voedsel op ons bord ligt.
Sukkel, W. (2021). Boeren moeten dealen met steeds extremere weersomstandigheden. Wageningen University & Research. Nieuwe Oogst. (2025a, maart 15). Stuivend zand en verdrogende akkers: boeren zien ingezaaide percelen verloren gaan. Nieuwe Oogst. (2025b, maart 20). Veehouders profiteren van droogte na natte winter.